Virus gây bệnh Viêm phế quản truyền nhiễm (Infectious bronchitis: IB) thuộc họ coronavirus, chi coronaviraidae là một ARN virus sợi đơn. IBv là một coronavirus gamma.

Bệnh IB do một virus corona gây ra với các kháng nguyên đa dạng. Vì thế, có rất nhiều chủng được xác định như: Massachusetts, Arkansas 99, Connecticut, O72,… bệnh có thể có những triệu trứng và bệnh tích khác nhau giữa các chủng. Virus có khả năng biến chủng rất cao vì vậy đây là bệnh đang rất được quan tâm trên toàn thế giới.

Virus tồn tại lên đến 1 năm trong phân và chất độn chuồng, tồn tại 4 tuần trong chuồng nuôi. Virus bất hoạt sau 15 phút ở 56°C và sau 90 phút ở 45°C. Trong môi trường kiềm 1% virus tồn tại trong vòng 3 phút. Virus nhạy cảm với hầu hết các chất khử trùng thông thường.

Virus viêm phế quản truyền nhiễm (IBV) có mặt trên toàn thế giới. Gà là vật chủ tự nhiên quan trọng nhất của IBv, mọi lứa tuổi gà có thể bị nhiễm. IBv cũng được phân lập từ các loài khác như chim bồ câu, vịt, le le, công, ngỗng, thiên nga . . .

Một số chủng được tìm thấy trên toàn thế giới, nhưng một số chủng chỉ lưu hành trên một vùng địa lý nhất định. Ví dụ, một số chỉ được tìm thấy ở châu Âu; những chủng khác chỉ có ở Mỹ. Các chủng khác nhau có thể cùng tồn tại và gây bệnh tại cùng một khu vực địa lý.

Bệnh xảy ra nghiêm trọng nhất ở gà dưới 6 tuần tuổi. Tỷ lệ mắc bệnh là rất cao và tỷ lệ tử vong phụ thuộc vào độ tuổi của gà khi bị nhiễm, và sự hiện diện của các vi sinh vật kế phát như E. Coli.

Virus gây bệnh như thế nào.

Sự lây lan của virus

IB là rất dễ lây lan. Thời kỳ ủ bệnh tương đối ngắn (18 – 36 giờ), việc lây lan ra toàn đàn chỉ trong một hoặc hai ngày. Virus IB được lan truyền theo chiều ngang bằng đường không khí, thông qua các dụng cụ chăn nuôi, thức ăn nước uống và các thiết bị chăn nuôi khác. Cho đến nay việc lây truyền dọc (từ gà mẹ tới gà con thông qua trứng) chưa được xác nhận. Tuy nhiên, nhiễm bẩn ở bề mặt của vỏ trứng với virus IB là một cách để virus có thể lây lan và tồn tại trong trại giống.

Thông gió kém, nhiệt độ cao sẽ làm tăng khả năng nhiễm bệnh.

Cơ chế gây bệnh

IBv sau khi xâm nhập vào cơ thể nó khu trú và nhân lên nhanh chóng tại đường hô hấp trên. Gây ra các bệnh tích ban đầu như các tế bào tăng sinh, các vết xuất huyết nhẹ cũng bắt đầu xuất hiện. Bắt đầu có những triệu trứng lâm sàng và bệnh tích điển hình của bệnh. Sau một thời gian ngắn, virus có thể được tìm thấy trong thận, đường sinh sản. Một số chủng IBv gây tổn thương ở thận đặc biệt là gà thịt.