Cua biển là một trong những vật nuôi thủy sản phổ biến trong các vuông tôm ở Cà Mau, giúp nhà nông tăng hiệu quả kinh tế trên cùng diện tích đất canh tác. Nhưng hai năm gần đây, dịch bệnh liên tục xuất hiện khiến người nuôi cua lo âu.
Những ngày qua, chính quyền và cơ quan chức năng Cà Mau liên tục nhận được phản ánh của người dân về hiện tượng cua nuôi trong vuông tôm chết bất thường. Ðáng nói, thời điểm này năm trước, tình trạng tương tự đã xảy ra.
Nỗi buồn vụ cua mới
Hàng chục năm gắn bó với nghề nuôi thủy sản, chưa lúc nào, ông Dương Văn Thum (ấp 5, xã Hiệp Tùng, huyện Năm Căn) cảm thấy chán nản, buồn bã như hiện nay. 10.000 con cua giống gia đình ông thả nuôi chung trong vuông tôm sú rộng 2,5 ha, đang giai đoạn cho thu hoạch nhưng chưa kịp bán thì bị chết. Bơi xuồng đưa chúng tôi ra tận vuông tôm, ông Thum đưa tay xuống mặt nước quờ quạng vài cái là vớt ngay lên con cua đang thoi thóp. Ông nói: “Trước khi chết, cua lủi vô mé bờ kênh. Những con nào còn sống, bắt lên bờ một lúc sau cũng chết. Tình cảnh này, vụ cua năm nay gia đình tôi thất thu hoàn toàn”.
Gần tháng qua, gia đình bà Nguyễn Thị Yến (ở xã Lâm Hải, huyện Năm Căn) cũng phát hiện cua nuôi trong vuông tôm bị chết. Vài lần rút nước xổ tôm, gia đình bà bắt được cua nhưng thương lái chưa kịp đến hỏi mua thì cua chết. Nóng lòng, bà rút nước cạn thì phát hiện cua đã bị chết hàng loạt.
Tình trạng này xuất hiện rải rác từ tháng 11 đến tháng 12/2021, cao điểm từ tháng 2 năm 2022 đến nay. Tại một số vuông tôm ở Ðầm Dơi, Năm Căn, cua chết nổi trên mặt nước, nằm cặp mé bờ, có mầu sắc sậm, thân bị đóng rong, vỏ mềm. Những con còn sống, khi bắt lên thì di chuyển chậm chạp, không phản ứng với tác động bên ngoài, một lúc sau thì chết.
Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Hiệp Tùng, Nguyễn Minh Hiếu chia sẻ: “Ðây là năm thứ hai liên tục xảy ra tình trạng cua chết bất thường. Thời điểm này, cua đang tăng giá mà không có để bán, nông dân thiệt thòi lắm”.
Tình trạng cua chết tập trung ở 5 địa phương nuôi thủy sản trọng điểm của tỉnh Cà Mau. Ðiều tra bước đầu của ngành chức năng địa phương, có hơn 14.000 hộ có cua nuôi bị chết, với tổng diện tích hơn 30.000 ha, mức độ thiệt hại từ 10-100%. Nặng nhất là huyện Ðầm Dơi, với gần 10.000 hộ bị ảnh hưởng với tổng diện tích hơn 16.600 ha, mức độ thiệt hại từ 10-70%. Cua nuôi bị chết tập trung ở địa bàn các xã Quách Phẩm, Thanh Tùng, Tân Dân, Tân Tiến, Tân Thuận, Nguyễn Huân, Tân Duyệt. Cùng cảnh trên, miệt rừng ngập mặn huyện Năm Căn, nơi sở hữu thương hiệu cua biển ngon nhất cả nước, có hơn 4.300 hộ nuôi cua bị ảnh hưởng, tổng diện tích hơn 13.000 ha, mức độ thiệt hại từ 30-100%, chiếm khoảng 50% số hộ nuôi và diện tích nuôi cua toàn huyện. Cua chết bất thường tập trung tại địa bàn xã Tam Giang Ðông, Tam Giang, Lâm Hải, Hiệp Tùng, Hàng Vịnh, Ðất Mới, Hàm Rồng và thị trấn Năm Căn. Tương tự, tại huyện Cái Nước, cua chết rải rác ở các xã Ðông Thới và Trần Thới, tổng diện tích hơn 165 ha, mức độ thiệt hại lần lượt từ 20-30% và 80-100%. Còn tại miệt rừng huyện Ngọc Hiển, Viên An Ðông và Tân Ân Tây là hai xã có diện tích cua chết nhiều nhất, tổng cộng khoảng 200 ha, mức độ thiệt hại từ 50-100%. Nhẹ nhất là vùng lúa-tôm của huyện Thới Bình. Tại đây, cua nuôi chết rải rác nhưng chưa nhiều, mức độ thiệt hại từ 10-20%. Theo ông Ðỗ Chí Sĩ, Chi Cục trưởng Chi cục Thủy sản tỉnh Cà Mau, hiện tượng cua nuôi bị chết bất thường trong năm 2022 lặp lại tương tự như năm 2021, trong điều kiện thời tiết giao mùa và bùng phát bệnh nặng vào thời điểm nắng nóng sau Tết Nguyên đán. “Cua bị chết đủ các kích cỡ, từ 30-40 gram đến cua thương phẩm khoảng 3-4 con/kg. Tại khu vực cua bị chết nhiều, hầu hết nhà nông thả nuôi quanh năm chung trong vuông nuôi tôm, đặc điểm chung là nuôi không cắt vụ. Ðây cũng là một trong những nguyên nhân khiến mầm bệnh tồn lưu từ vụ nuôi này sang vụ nuôi khác và bộc phát mạnh vào những lúc điều kiện thích hợp”-ông Sĩ chia sẻ.
Để giảm rủi ro cua chết bất thường
Trước tình hình cua chết bất thường, lãnh đạo tỉnh Cà Mau chỉ đạo cơ quan chức năng vào cuộc làm rõ nguyên nhân để tìm cách khắc phục. Qua kiểm tra, khảo sát, thu mẫu tại 24 xã thuộc 5 huyện nuôi thủy sản trọng điểm của tỉnh, các đơn vị chuyên trách ghi nhận hiện tượng cua chết và có những biểu hiện tương tự như nêu trên. Ngày 24/3, kết quả phân tích tác nhân gây bệnh cua ở Cà Mau, Phân viện nghiên cứu Thủy sản Nam Sông Hậu xác định: Ký sinh trùng giáp xác chân tơ trưởng thành và ấu trùng của ký sinh trùng ký sinh trong xoang thân cua, xâm nhập vào mô cơ, gan, tim của cua. Tỷ lệ cua nhiễm bệnh là 93,1%, mật độ nhiễm cao nhất là 17 ký sinh/cua. Bên cạnh đó còn có vi khuẩn V. parahaemolyticus sp là tác nhân cơ hội thứ 2 hiện diện trong nước nuôi, cơ, gan cua với mật độ khá cao. Ðây là tác nhân có nguy cơ gây bệnh cho cua và nguy cơ gây bệnh cho các đối tượng thủy sản nuôi cùng môi trường.
Ông Ðỗ Chí Sĩ cho biết thêm: Dù xác định rõ nguyên nhân gây bệnh khiến cua chết bất thường nhưng đến nay, vẫn chưa có thuốc đặc trị, cũng như chưa có biện pháp điều trị hiệu quả đối với ký sinh trùng giáp xác chân tơ ký sinh trên cua. Với loại bệnh nêu trên, đến nay Nhà nước cũng chưa có chính sách hỗ trợ.
Trong khi chờ các nghiên cứu khoa học thành công để giúp nhà nông có giải pháp đặc trị bệnh trên cua, ngành chức năng Cà Mau tạm thời khuyến cáo nhà nông thực hiện các giải pháp nhằm giảm thiệt hại: phải thu hoạch ngay lượng cua còn lại trong vuông nuôi để hạn chế thiệt hại; không thả thêm giống vào vuông nuôi để cắt vụ nuôi và cải tạo vuông nuôi; cải tạo lại vuông nuôi bằng cách xả cạn nước, xử lý bùn đáy vuông để tránh mầm bệnh tồn lưu dưới đáy vuông nuôi. Phơi nắng vuông nuôi từ 3 đến 5 ngày và dùng vôi nóng (CaO) xử lý nước, cải tạo vuông với số lượng vôi 400-500 kg/ha. Ðặc biệt, chú trọng xử lý nước trong kênh, mương để xử lý ký sinh trùng, giáp xác, vi khuẩn… diệt mầm bệnh. Ngoài vôi nóng, có thể dùng các hóa chất khác như Iodine, chlorine, BKC… để xử lý nguồn nước nuôi.
Ðối với những vuông nuôi có cây rừng cần thu gom lá cây đước còn tồn đọng ở kênh, mương. Những nơi lấy nước vào vuông nuôi bằng máy bơm cần có túi lọc để loại bỏ ấu trùng giáp xác gây hại cho động vật nuôi. Nếu có điều kiện xử lý thì cần diệt mầm bệnh trong nguồn nước và gây màu nước trước khi thả giống. Nhà nông cần chọn con giống khỏe mạnh được ương dưỡng có kích cỡ tương đối lớn trước khi thả nuôi. Thả giống với mật độ vừa phải, không nên thả quá nhiều giống do không đủ thức ăn tự nhiên làm cua chậm lớn, ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển của đối tượng nuôi, đặc biệt làm tăng chi phí cho sản xuất. Ðịnh kỳ sử dụng chế phẩm sinh học cho vuông nuôi để tạo điều kiện cho hệ thức ăn tự nhiên, vi sinh vật có lợi phát triển làm thức ăn cho tôm, cua, ổn định môi trường nuôi. Khi phát hiện cua chết, nên thu gom lên bờ chôn, xử lý bằng vôi nóng hoặc chlorine tránh để phát tán mầm bệnh lây lan thường xuyên theo dõi, quan sát thủy sản nuôi. Nếu phát hiện có dấu hiệu bất thường, cần báo ngay cho cơ quan quản lý nuôi trồng thủy sản hoặc thú y địa phương để phối hợp xử lý
Chúng tôi kiến nghị UBND tỉnh xem xét cấp kinh phí nghiên cứu giải pháp phòng, trị bệnh do ký sinh trùng (giáp xác chân tơ) gây ra trên cua nhằm giúp người nuôi giảm thiệt hại; đề xuất Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ đạo các cơ quan chuyên môn, Tổng cục Thủy sản, Cục Thú y phối hợp các viện, trường tập trung nghiên cứu để sớm đưa ra giải pháp xử lý dịch bệnh trên cua hiện nay.
Châu Công Bằng
Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Cà Mau
Nguồn Báo nhân dân
Lưu ý nhỏ: Nội dung trên website được tổng hợp từ nhiều nguồn tin khác nhau. Nếu có bất kỳ tranh chấp nội dung liên quan tới bản quyền, vui lòng gửi E-mail tới: vieclamchannuoi@gmail.com hoặc gọi: 0924.899.333. Chân thành cảm ơn!
